Frank Lloyd Wright

„Lecz niebezpieczeństwo zagrażające ludzkości ze strony miasta ma głębsze przyczyny – wrażliwość człowieka spada lub całkowicie zanika, jeśli musi on nieustannie składać coraz większą ofiarę z własnego czasu, przestrzeni i cierpliwości, ograniczony do bytowania w wąskich szczelinach i ukrzyżowany przez własne mechaniczne udogodnienia. Skazany przez bezsensowny nadmiar.” – pisał o skutkach nowoczesnej architektury miasta jeden z najwybitniejszych twórców XX wieku, Frank Lloyd Wright.

Jego minimalistyczne, współgrające z elementami natury projekty są powszechnie uznawane za konstrukcyjne majstersztyki. Legendarny architekt stworzył ponad tysiąc konceptów domów i budynków publicznych, z których większość stała się ikoną amerykańskiej sztuki modernistycznej.

Frank Lloyd Wright, a właściwie Frank Lincoln Wright, urodził się 8 czerwca 1867 roku w Richland Center w stanie Wisconsin. Ukończył studia inżynierskie na Uniwersytecie Stanowym, po czym przeniósł się do Chicago, aby pracować w biurze architektonicznym Adler and Sullivan. Po siedmiu latach praktyki założył własne studio projektowe, w którym z powodzeniem tworzył najważniejsze realizacje.

Był inicjatorem nurtu architektury organicznej, która opiera się na integracji z przyrodą oraz polega na wkomponowaniu budynków w naturalne otoczenie. Do tworzenia prac architekt wykorzystywał ekologiczne materiały budowlane, takie jak drewno, kamień, beton i szkło. W trakcie tworzenia obiektów najważniejsze dla Wrighta było skonstruowanie spójnej przestrzeni – budynek, jego wnętrze i zewnętrzne otoczenie miało stanowić dzieło totalne i opierać się o jednorodny koncept.

Budowle tworzone przez Wrighta wyróżniały się monumentalną i prostą bryłą, charakterystyczną dla stylu modernizmu. Jego domy, zaprojektowane z myślą o amerykańskiej klasie średniej, opierały się na tzw. „planach otwartych”, zakładających w pełni otwarte przestrzenie, bez żadnych podziałów na osobne pomieszczenia. W czystych, przeszklonych wnętrzach istotne było zapewnienie naturalnego światła i utrzymanie relacji ze spersonalizowanym otoczeniem zewnętrznym.

Wright przez 10 lat projektował domy preriowe, współgrające z otoczeniem i krajobrazem okolic Chicago. Domy tego typu charakteryzują się niską konstrukcją o płaskim dachu oraz całkowitym dostosowaniem do jego domowników. W 1911 roku zaprojektował tzw. Taliesin – dom połączony z pracownią architekta, wkomponowany całkowicie w naturę i z jednej strony otoczony przez jezioro. Frank Lloyd Wright zakładał, że dom ma w pełni odzwierciedlać osobowość jego mieszkańców, dlatego rzadko budował podobne do siebie budynki.

Jednym z jego najbardziej innowacyjnych dzieł jest Fallingwater, budowany na zamówienie bogatego inwestora w latach 1935-1939 w górach stanu Pensylwania. To nowoczesny budynek, pod którego konstrukcją znalazł się strumień, został zaprojektowany zgodnie z założeniami filozofii organicznej. Przestrzenne tarasy i wolnonośne balkony opadają zaledwie kilka metrów nad wodospadem, dzięki czemu domownicy mogli cały czas obcować z przyrodą i żyć z nią w pełnej harmonii.

Jednak miłośnikom architektury Wright jest znany głównie z wyjątkowego projektu Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, który zapoczątkował modę na oryginalne i monumentalne budynki instytucji publicznych. Urzekająca geometrycznym i surowym kształtem oraz niezwykłą funkcjonalnością budowla pozwala zwiedzającym przechadzać się po delikatnie opadającej platformie. Wnętrze budynku dodatkowo rozświetla przeszklony dach, przypominający utkaną pajęczynę.

Zmarły w 1959 roku Frank Lloyd Wright miał ogromny wpływ na rozwój współczesnej sztuki architektonicznej, a jego twórczość stała się inspiracją dla wielu późniejszych projektantów działających zgodnie z przekonaniem, że „forma wynika z funkcji”.

Polecamy film dokumentalny o architekcie: