Oscar Niemeyer

„Nie interesują mnie kąty proste ani wymyślone przez człowieka linie (…) sztywne i bezduszne. Interesują mnie krzywizny, swobodne i zmysłowe, takie, jakie spostrzegam w górzystych krajobrazach mojej ojczyzny (…)”. Oscar Niemeyer był wyjątkowo barwną i kontrowersyjną postacią, stanowiącą żywy łącznik między surową architekturą modernistyczną a współczesnością. Brazylijczyk zaprojektował niemal 200 budowli, które w pełni odwzorowują jego indywidualizm i stały się symbolem postępu.

Mistrz Niemeyer urodził się w 1907 roku w Rio de Janeiro. W latach 30-tych, jako absolwent studiów artystycznych dołączył do zespołu renomowanych architektów i podjął się współpracy przy projekcie brazylijskiego gmachu Ministerstwa Edukacji ze sławnym już wówczas Le Corbusierem. Przez długi czas pozostawał pod wpływem architektury francuskiego projektanta, jednak szybko znalazł swój indywidualny, nieco abstrakcyjny styl, nadający modernizmowi nowego wymiaru. Pierwszą autorską realizacją Niemeyera był dom Oswalda de Andrade w Sao Paulo, a następnie projekt rozrywkowego Kompleksu Pampulha, umiejętnie wkomponowany w krajobraz otoczenia.

Pałac Planalto

Architekt był zwolennikiem zarówno surowych, funkcjonalnych brył wywodzących się ze szkoły Miesa van der Rohe, jak również tworzonych z wyobraźnią i lekkością budowli secesyjnych. Jego domeną stały się jednak płynne linie, nadające delikatny i jednocześnie prosty kształt budynkom. Odwzorowaniem założeń Niemeyera stało się miasto Brasilia, którego odbudowa w latach 50-tych pochłonęła projektanta na wiele lat.

To dzięki jego pracy, Brazylijczycy mogą być dumni ze swojego dziedzictwa, które stało się symbolem nowoczesnej architektury. Koncepty jego autorstwa, m.in. Katedry Metropolitarnej, gmachu Kongresu Pałacu Alvorada, Pałacu Itamarati i Planalto, Teatru Narodowego, placu Trzech Władz oraz gmachu Sądu Najwyższego zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W międzyczasie zaprojektował również swój dom Casa das Canoas oraz budynki ważnych ośrodków badawczych.

Katedra Metropolitarna,fot.Wikipedia

Kompleks kulturalny w Brasilii, fot. Wikipedia

Na życie i sztukę Oscara Niemeyera znacząco wpłynęły zawirowania polityczne, w wyniku których architekt przeniósł się do Paryża. To tutaj powstały jego francuskie projekty siedziby Partii Komunistycznej oraz biurowca Renaulta. Jego sława dotarła również do Włoch, gdzie stworzył projekty budynku redakcji Mondadori i biurowca FATA oraz do Algierii, w której zaprojektował meczet, kampus uniwersytecki i Centrum Obywatelskie. Po powrocie do ojczyzny Niemeyer kontynuował zagospodarowanie przestrzenne Brasilii oraz zrealizował fantazyjny koncept gmachu Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Niteroi, kształtem przypominający statek kosmiczny.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Niteroi, fot. Wikipedia

Niemeyer stał się uznanym i szanowanym architektem, dla którego zainaugurowano nawet własne muzeum. Pomimo sędziwego wieku, nadal tworzył projekty, m.in. stał się autorem pawilonu Serpentine Gallery w Londynie oraz gmachu audytorium w Ravello, a jedną z jego ostatnich realizacji był budynek Holoteki w Hongopolis. Zmarł w wieku 105 lat, stając się nestorem światowej architektury. Został odznaczony wieloma tytułami i nagrodami branżowymi, m.in. najważniejszą Nagrodą Pritzkera.

Projektant wielokrotnie podkreślał, że jego projekty realizowane są zgodnie z lokalną tradycją. Stworzone budowle swoim kształtem miały zaskakiwać i wzruszać zwiedzających oraz stwarzać „wstrząsające wrażenie przez swoje piękno i śmiałość realizacji”. Od zawsze chciał, aby jego architektura nawiązywała do starych nurtów pięknem, a nie funkcjonalnością i podążała ku innowacyjnym rozwiązaniom.